Fies vaan lol en plezeer, meh ouch vaan betrekkelekheid en sjariteit. E begrip in Mestreech en wied daoboete. 'nen Unieke mix vaan meziek, pekskes in alle kleure, humor en Mestreechter Geis. Mestreechter Vastelaovend, dat zuuste nörges aanders!
't Fies heet ziech in al die iewe netuurlek oontwikkeld, is ouch veranderd, meh de essentie is nog altied geliek: e paar daog de boel de boel laote en ederein is geliek. Ofste noe allein viers of mèt 'ne gróp, mètgeis in de Boonte Störm of stèlle geneter bis aon 't bufèt, Mestreechteneer of toeris: ederein kin de Vastelaovend op zien eige meneer viere. "Zèt d'n zörg opzij, en gaank oet mèt die daog", sjrijf 't ierste Vastelaovendsleedsje neet veur niks (loer ouch ).
D'n aonluip nao Vastelaovend steit ouch al bol vaan Mestreechter cultuur en rieke tradities. Venaof 't oetrope vaan Zienen Hoegen Hoeglöstegheid krijg Mestreech lankzaam die sjoen roed-geel-greun kleur op de wange. Sjaole weure bezeuk, awwer lui of lui die krenkelek zien weure ouch neet vergete. Same op weeg nao die drei zwoer, meh plezerege daog vaan Vastelaovend. Vaan Kinderfies tot Gala Prinsebal, vaan bezeuk aon 't hospitaol tot hiere- en dameszittinge: lankzaam weurt Mestreech geprippereerd op de Vastelaovend. Alles oonder dat ei motto, dat al sinds de Momus hoeg in 't veendel steit: Plezeer en Sjariteit.
De Vastelaovend begint mèt de Euverdrach vaan de Mach op zaoterdag veur Vastelaovend, es de börgemeister de mach veur drei daog aofgief aon 't volk vaan Mestreech, in de persoen vaan de Stadsprins. Nao de 11 sjeut vaan 't Momuskenon op Vastelaovendszoondag en 't optrekke vaan 't Mooswief kin 't daan ech beginne. Tot dinsdag twelf oor, es 't Mooswief weer umlieg kump. Este op dat momint de sjevraoje krijgs, of mesjiens wel e träöneke moos laote, daan wètste: iech höb 't Vastelaovendsgeveul.
Op 20 mei 1962 woort De Mestreechter Geis oonthölt. ’t Menneke steit hei dus al eve, meh wat wèt geer eigelek vaan dit beeldsje.
’t Is uuch netuurlek bekind tot ’t e gesjink is vaan de Mestreechse börgerij aon Börgemeister Mr. W Baron Michiels van Kessenich, dee in dat jaor zien 25-jaorig ambtszjubbelei vierde. Dat is ouch te zien aon ’t opsjrif: “’De börregerei van Mestreech aon häöre Börregemeister Baron Micheels van Kessenich es aondinke aon zien zellevere zjubeley 1937 – 1962” .
Meh wie koume v’r noe aon dit beeld:
’t Verhaol geit tot ’t zjubbelei-comité nao Haarlem waor getrokke om bij de populaire beeldhawwer Mari Andriessen get te goon oetzeuke. Meh wat bleek, dee gooje mins had gaar gein atelier volstoon mèt kuns boeste –sjus wie bij d’n Ikea- get oet de rèk kos trekke. Dao stoon sjus ei beeld: ‘nen harlekijn!
G’r moot wete: Andriessen waor sjus trök oet Italië en had dao ’n verstèlling vaan ‘t Commedia dell'arte gezeen. Heer waor zoe oonder d’n indrök vaan zoe klassiek Italiaons stök tot ‘r dao get mèt wouw doen. Veural ’t ind vaan zoe stök: dao zètte alle speulers hun maske aof. Dat momint wouw ’t vas lègke.
Es g’r good loert nao ’t beeldsje daan kint g’r dus zien tot ’t sjus ze maske heet afgezat en tot ‘r de sabel opzij heet zitte.
Meh trök nao dat zjubbelei-comité. Die voondte ’t wel ‘ne rare kedo, ‘nen harlekijn veur de Börgemeister. Meh toen zag Andriesse, daan nump g’r ’t toch neet zoe! Ze maakde toen mer de Mestreechter Geis devaan. ’n Term dee kaom oet de Mestreechse versie vaan Frau Luna van Lou Maas “Drei Mestreechtenere nao de Maon”. De Mestreechter Geis steit dao veur e späöls en charmant figuur. De Mestreechter Geis verwijs nao eus chauvinisme, de opmerkelijke mix van bourgondische en zakelijke levensstijle en eus tolerante levensopvatting. De höbs ’t of de höbs ’t neet.
Wie Andriessen hoort wat ze daan demèt wouwe, voond ‘r ’t beeld wat ‘r had gemaak gaar neet passé. Heer heet toen e nui beeld gemaak: de Geis wie ‘r hei steit. Dao weurt gefluusterd tot ’t zjubbilei-comité zelfs mèt Andriessen ’t Mestreechs nachleve is ingedoke en tot dee toen zag tot ‘r percijs wis wat De Mestreechter Geis inhèlt.
Wat leuk is: Bij de oonthölling stoon Börgemeister Baron Michiels van Kessenich in zien officieel pak: Dat waor mèt steek en mèt sabel. Sjus wie de Geis!
Waor ’t toch e gesjik beeldsje!
Euze Geis
Nog e stökske historie euver dit beeldsje:
In aprèl/mei vaan 1966 waore in de buurt vaan de Stokstraot de gansen tied get relle oetgelok door de jäög. Op 30 aprèl 66 is ’t beeldsje dat e bitteke gesjendeleerd waor door die relle veur de zekerheid mer opgeborge bij Openbare Werken in Lummel. Dao woort ’t op 29 november 66 oontvoerd! Meh gelökkeg veur de vastelaovend vaan 67 stoond ’t kerelke weer op z’n plaots.
Euze Geis is dus wel get geweent. H’r steit hei noe al jaore. Mèt de Vastelaovend mèt e glaas beer in de han. H’r is e paar jaor geleie nog aongerije.
Eus patroenes vaan de Mestreechter Vastelaovend. Op de Merret steit e standbeeld vaan 't Mooswief. Greuntevrouwlui, de Mooswiever genump, brachte vreuger moos wat op 't land greujde nao de merret. In 1952 vörmde ziech e comité, wat ziech es doel stèlde um e mónnumint door Charles Vos te laote make vaan e typisch Mestreechs merretvruike.
Daankzij de spóntaon mètwèrking vaan de Merretbewoeners en Merretverkuipers waor 't al in 1953 meugelek um euver te goon tot plaotsing vaan 't mónnumint. 't Beeld woort oonthölt door Prins Sjaak I in 1954. Edere zaoterdag veur de Vastelaovend bringe de Tempeleers en Zienen Hoeglöstegheid hölde aon 't Mooswief door 'ne krans vaan veers moos um de sjouwers te lègke. Veur edere Stadsprins is 't 'n ier um häör te mage pune, ouch al höbbe de doeve soms 'n extra smaakske aon de moele vaan 't Mooswief touwgeveug.
Meh dat is neet alles. Vaan 't beeld is in de loup der jaore 'n póp gemaak die op de Vriethof hingk mèt Vastelaovend. Op carnevalszoondag weurt zie opgetrokke door Zienen Hoegen Hoeglöstegheid, um tot en mèt carnevalsdinsdag middernach te wake euver häör Mestreech. Tijdens de Vastelaovend vaan 1984 woort de póp door oonverlaote in brand gestoke. In 1985 woort 'n ganse nui póp geprizzenteerd.
Eder jaor op Vastelaovendsdinsdag um twelf oor weurt eus Mooswief weer umlieg gehaold. Mennege Mestreechteneer liet e träönsje en geit nao hoes.
't Is sjoen gewees... Mooswief adie... tot de koumende Vastelaovend!
Eder jaor is 't weer indrökwekkend en e sjevraojemomint. Of beter: 11 sjevraojemominte. 't Momuskenon liet ziech op Vastelaovendszoondag naomelek 11 kier hure. Aongestoke door oonder aandere de Stadsprins, de börgemeister/besjermhier, nui Tempeleers en de Vastelaovendsvierder vaan dat jaor. Edere Mestreechteneer wèt, es de 11 sjeut vaan 't kenon euver de Vriethof rolle en 't Mooswief lankzaam aon in top weurt gehese, daan kin de Vastelaovend pas éch beginne!
't Momuskenon daank z'ne naom aon de aw Momussociëteit die, althans formeel, op 2 december 1840 is opgeriech. 't Klein kanönneke, jummers erg groet is 't neet, is meugelek gesjoonke door ein vaan de offecere die vaan dees sociëteit lid waore.
't Ajdste beriech euver 't kenon dateert oet 1841, wie in d'n aovend vaan d'n 28e november de opening vaan 't sociëteitsjaor mèt èlf sjeut woort ingeloujd. Zoe wie dat gemeinelek in Mestreech mèt sjoen dinger geit, woort ouch 't insjete geliek 'n traditie en rolde in de loup vaan de jaore bij hiel get importante gebäörtenisse minstens 11 en soms wel 4x11 sjeut euver de Vriethof. Ein vaan die importante gebäörtenisse waor en is nog ummertouw 't insjete vaan de Vastelaovend op de Vriethof, boevaan de traditie sinds 1946 in han is vaan De Tempeleers. De euverdrach vaan dees traditie gebäörde tijdens de groete installatiezitting vaan De Tempeleers op twie fibberwarie 1946, wie de lèste Momus (de sociëteit had nao hoonderd jaor de geis gegeve,) 't Momuskenon aon dees nui Stadsorganisatie kedo doog.
En zoe rolle, gans in de lijn vaan de aw Momustraditie, nog eder jaor mèt de Vastelaovend de 11 sjeut vaan dit kroenzjuwiel euver de Vriethof.
Komp gerös ins loere en luustere, 't is de meujte weerd!
’t Garderizzjemint de Kachelpiepers is e wezelek oonderdeil vaan de Mestreechter Vastelaovend en neet weg te dinke es ierewach vaan de Stadsprins en es meziekkorps in Mestreech. 't Rizzjemint begeleid de Stadsprins en de Tempeleers tijdens hun bezeuke door de stad. Dat doen ze es voltalleg korps of es (kleiner) prinsewach. Neet veur niks is hun motto 'Veur Prins, Stad en Vastelaovend'. Zie stoon Zienen Hoegen Hoeglöstegheid bij in de zwoer daog, meh plezerege daog vaan de Vastelaovend.
Meh ouch boete 't Vastelaovendssezoen kinste hun treffe bij aander eveneminte in de stad en wied daoboete.
De Kachelpiepers oontstoonte wie Bèr Retrae naomens de Tempeleers in 1951 adjudant Harrie Leenhouts vaan de Tapijnkazerne vroog um 'nen ierewach veur de Stadsprins te vörme. Mèt veerteg korporaals en oonderoffecere begós 't rizzjemint, die dao speciaol vrij veur kraoge. 't Ierste jaor lepe zie nog in Napoleontische uniforme en later in de bekinde Schotse uniforme, compleet mèt kèlt en sporran (de kalbas vaan peerdehaor).
De naom Kachelpiepers kump vaan 't rizzjemint Menno van Coehoorn dat in deen tied in de Tapijnkazerne gelegerd waor. Dees soldaote lierde mortiere te bedene. Umtot dees waopes de vörm hadde vaan lang metaole buize, woorte ze door de soldaote kachelpiepe geneump. Sinds 't vertrek vaan de militaire oet Mestreech in 1967 is 't korps e börgerkorps.
't Korps vèlt oonder de Kanselarijraod vaan de Tempeleers. De leie vaan de Kachelpiepers keze hun eige bestuur, meh de (vice)veurzitter weurt beneump door De Tempeleers. Veur mie informatie, loer op www.kachelpiepers.nl